Yeterli ve dengeli beslenme yaşamımız boyunca doğumdan ölüme dek fizyolojik, sosyolojik ve psikolojik tüm gereksinimlerin giderilmesinde önemli bir basamaktır. Yapılan çalışmalarda gösteriyor ki yetersiz beslenen çocukların fiziksel ve mental açıdan tam olarak gelişemediklerini göz önüne seriyor.
Yeni doğmuş bir bebek için en ideal ve sağlıklı besin anne sütüdür.Ve 2 yaşına kadar da emzirmeye devam etmelisiniz.İlk 6 ay anne sütü bebeğin tüm gereksinimlerini karşılayacaktır.Bu süre zarfında bebeğinize dışarıdan herhangi bir besin vermenize gerek yoktur.Gereğinden fazla su kaybına yol açan herhangi bir hastalık geçirmediyse bebeğiniz bu sürede su dahi dışarıdan vermenize gerek yoktur.
Fakat 6. aydan sonra artık anne sütü yetersiz kalacağından anne sütü alan bebeklere ek gıda başlanmalıdır.(Anne sütünün yaklaşık %90’ı sudur.) Eğer, ishal gibi su kaybı yaşamak bir durum söz konusu olursa mutlaka su verilmesi gereken bir durumdur. Kaynamış ve sonra soğutulmuş su verilmelidir.
Doğumdan hemen sonra gelen sarı renkli koyu süt (kolostrum), bebeğinizin ilk aşısı gibi de düşünebilirsiniz. Hastalıklara karşı koruyucu pek çok madde, çeşitli besin öğeleri, vitaminler ve mineraller içerir.
İlk 3 – 5 gün salgılanan bu sütten yararlanmak için bebek mutlaka doğar doğmaz emzirilmelidir.
Sütünüzün Yeterli Olup Olmadığını Nereden Anlarsınız?
Bebeğinizin kilo alışını her ay düzenli izleyin. İlk 20 günde 400-500 gram, 6. aya kadar her ay ortalama 600-800 gram ve 6. aydan sonra da her ay ortalama 400-600 gram ağırlık kazanıyorsa bebeğinizin büyüme ve gelişimi normal ve sütünüz bebeğiniz için yeterli demektir.
Genelde anneler sütlerinin bebeklerine yetersiz geldiği düşüncesine kapılırlar ve telaş yaparlar.Ancak unutmamalısınız ki; bebeğinizi emzirdikçe süt salınımı da artacaktır ve bebeğinizle aradaki bağı da kuvvetlenecektir. Bebeğin emzirme saati beklenmemeli, bebek her istediğinde emzirilmelidir.
6.aydan sonra anne sütüne ek olarak ek besinlere başlanmalıdır. Bebeğin büyüme ve gelişmesinin devamını sağlamak ve bebeği çeşitli besinlerin tadına alıştırabilmek için ek besinlere geçiş sağlanmalıdır.
Anne sütü faydaları:
Anne için:
- Pratik ve kolaydır,ayrı bir hazırlama süreci gerektirmez.
- Meme ve over (rahim) kanseri riskini azanltır.
- Ideal kilonuza inmenize yardımcı olur.
- Bebekle aranızdaki ilişkiyi kuvvetlendirir.
Bebek için:
- Her annenin sütü kendi bebeğinin gereksinimlerine uygun olup,büyüme ve gelişmesi için 6 aya kadar dışarıdan hiçbir besin ek almasına gerek yoktur.
- Kronik bazı hastalıkların riskini azaltır.(obezite,tip2 dm)
- Alerjik etki göstermez.
- Ağız sağlığı için etkilidir.
- Isı derecesi bebekler için uygundur.
- Anemi riskini önler.
- Bebeğin henüz tam olarak gelişmemiş sindirim sistemine en uygun hazmı kolay olan bir besindir.
- Anne sütü alan bebeklerde solunum yolu, orta kulak ve gastrointestinal sistem hastalıkları daha az görülür.
6.Ay ve Sonrası
Bebeğini hala anne sütü almaya devam etmeli bu süreçte de,ama ek olarak artık ek besinlere geçiş yapmalısınız.Ancak anne sütü yok veya yetersiz ise Devam maması kullanılabilinir.
Anne sütüne ek olarak devam maması(veya inek sütü), yoğurt, taze sıkılmış meyve suyu, sebze suyu, pekmez, yumurta sarısı verilmesi uygun olur.
Bebeğe hazır ambalajlardaki yoğurdu vermektense; pastörize sütle evde yapılmış yoğurdu vermek daha sağlıklı olur.
Meyve ilk olarak elmayı tercih etmeniz uygun olacaktır. Çilek gibi alerjik etki yapabilecek meyveler verilmemelidir.Yumurta sarısı, 1/8 oranında miktarla başlanıp 1/4 oranına kadar arttırılarak verilmelidir. Unutulmamalıdır ki; anne sütünden sonra en kaliteli protein anne sütünde mevcuttur.
7.Ay: Anne sütü var ise mutlaka devam edilmelidir.Yumurta sarısı ( 1/8 ölçüsünde başlanıp gün aşırı verilerek arttırılabilir,ekmek içi, pirinç, muhallebi,meyve suyu ve meyve püresi,kırmızı et, tavuk eti, balık eti,bitkisel yağlar,sebze püre veya sebze çorba,pekmez, meyve suyuna karıştırılabilir.
Anne sütü yetersiz ise; devam mamaları bebeğin beslenme planına eklenmelidir.
8.Ay: Anne sütü var ise devam edilmelidir.Çocuğunuz artık evde pişirdiğiniz yemekleri (kıymalı ve sebzeli) iyi ezilmiş şekilde yiyebilir.
Ayrıca çocuğunuz, tam yumurta, pastörize edilmiş peynir, tahıl-kuru baklagil ezmeleri, pekmez, süt veya yoğurt, devam mamalarını tüketmesi önerilir. Önemli diğer bir husus ise ; yemeklerin tuzsuz olması gerektiğidir. Bebeklerin tuza ihtiyacı yoktur ve böbrekleri tuzu kaldıramayabilir. Yemeğin sadece suyu değil, kendisi de ezilerek verilmelidir.
Kavurma, kızartma, baharatlı besinler çocuğun sağlığı açısından sakıncalıdır, çoçuğunuzun tüketmemesi gerekmektedir.
12.Ay:Artık çocuğunuz sizinle birlikte aile sofralarına oturmaya başlamalıdır.
Diyetisyen Gül ÖZEN
