Çocuklarda anksiyete bozukluğu, tedavi edilmedikleri sürece ergenlik hatta yetişkinliğe kadar uzayabilecek zor ve yorucu bir yolculuğun başlangıcı olabilir. Bu yolculuğu başında fark etmek ve önlemek sonraki dönemler için de kolaylık sağlar.
Çocuklarda Anksiyete Bozukluğu Nedir ve Neden olur?
Anksiyete bozukluğu genel bir kaygılılık halidir. Bu bozukluğa sahip olan çocuklar her olayın gidişatı ve detayları üzerinde çok düşünür ve ihtimaller üzerinde kurgulamalar yaparlar. Ebeveynlerinin ve çevrelerindeki diğer insanların her hareketini ve sözünü dikkatle takip ederler; çünkü her an endişelenecek bir durum olup olmadığını anlamaları gerektiği düşüncesindedirler. Anksiyete bozukluğu olan bir çocuk ile paylaşacağınız her bilgiyi, söyleyeceğiniz her sözü bir kez daha düşünüp aktarmalısınız. Bir hastalık, kaza ya da ters giden bir durum ile ilgili bilgi paylaştığınızda çocuğun anksiyetesi çok yükselebilir ve uzun süre boyunca yüksek kalabilir. Fakat bu hassasiyeti sizin kadar çevrenizdekilerin de göstermesi gerekir. Bu bozukluğu olan çocuklar, başarısız olacaklarını düşündükleri durumları denemekten kaçınır, başarısızlığa tahammül edemezler. Başarısız olma korkusu onları birçok alanda öne çıkmasına engel olabilir. Bu başarısız olma korkusu her alanda en ufak detaylarda bile ortaya çıkabilir. Ağızlarından çıkabilecek yanlış bir söz, rezil olmalarına sebep olabilecek ufak bir hareket, cevabını bilemediği herhangi basit bir soru…
Anksiyete bozukluğunun ortaya çıkmasının belirli bir nedeni yoktur; ancak genetik yatkınlıklar, beynin biyokimyasal yapısı, stresli ve travmatik olaylar ve ebeveynlerin tutumları sonucu bu durum gelişebilir
Genetik Yatkınlıklar ve Beyin Yapısı: Beyninin biyokimyasal yapısı çocuğu doğuştan kaygılı bir yapıya sahip olmasına neden olabilir. Ebeveynlerinde bir tip anksiyete bozukluğu olan çocuğun hem genetik aktarımlar hem de kaygılı ebeveynlik tutumları sonucunda öğrenilen davranışlar anksiyete bozukluğuna sebep olabilir.
Stresli ve Travmatik Olaylar: Çocuğun kendine ve dünyaya olan güvenini yitirmesine sebep olan deneyimler, aile içi şiddet ve kavgalar, ölüm, istismar gibi travmatik olaylar çocukta genetik bir yatkınlık olmasa bile bir tip anksiyete bozukluğunu tetikleyebilir.
Ebeveynlik Tutumları: Ebeveynler ya da çocuğu büyüten yetişkinlerin çocuk ile ilişki kurarken kullandıkları sert dil,aşırı disiplinli, tehditkar ya da fazla korumacı yaklaşımları çocuğun anksiyete bozukluğu geliştirmesine sebebiyet verebilir. Bunların yanı sıra ebeveynlerin kendi korku ve kaygılarını farkına varmadan çocuklarına hissettirmesi, dünyanın tehlikeli bir yer olduğu mesajını vermeleri de çocukların korkarak büyümelerine ve bu bozukluğun ortaya çıkmasına neden olabilir.
Bu Göstergeler Dikkate Alınmalı!
Aşağıdaki durumlar çocuğunuzun günlük aktivitelerini etkiliyor, hayattan keyif almasını, öğrenmesini ve potansiyelini ortaya çıkarmasını engelliyorlarsa, çocuğunuzda anksiyete bozukluğu yaşıyor olabilir.
•Sıklıkla ‘ya böyle olursa’ düşünceleri olması ve bu düşüncelerinden dolayı yapmak istediklerini yapmadan vazgeçmesi,
•Fazla temkinli, gözlemci ve detaycı olması,
•Heyecanlandığında baş ağrısı, karın ağrısı, mide bulantısı gibi fiziksel semptomların ortaya çıkması,
•Her ufak hareketinde başkalarından onay beklemesi, fazla izin alması,
•Aşırı mükemmelliyetçi olması,
•Yaşanan her sorunda sıklıkla kendini suçlu hissetmesi,
•Tırnak yeme, diş gıcırdatma, dudaklarını koparma gibi takıntılı davranışlara sahip olması,
•Uykuya dalmakta zorlanması, altına kaçırması ya da sık sık kabızlık yaşaması,
•Olumsuz bir haber aldığında bunu kabullenmekte ve yeni duruma uyum sağlamakta zorlanması olarak sıralayabiliriz.
Anksiyete Bozukluğu Nasıl Tedavi Edilir?
Anksiyete bozukluğu çoğunlukla ilaç tedavisi gerek duymadan, çocuk ve ebeveynlere yönelik uygulanan psikoterapi yöntemleri ile iyileştirilebilir. Ancak kronikleşmiş ya da psikoterapiye olumlu yanıt vermeyen durumlarda gerektiğinde ilaç tedavisine başvurulabilir. Ortaya çıktığı ilk yıllarda psikolojik destek alınmaması halinde daha komplike bir hal alabilir ve çocuğun yaşamını ciddi boyutta etkilemeye başlayabilir.
Anksiyete bozukluğu yaşayan çocuklar ile gerçekleştirilen psikoterapi yaklaşımlarında temel hedef, çocuğun duyguları-düşünceleri-davranışları üzerindeki bilinçli farkındalığını ve kontrolünü artırarak çocuğun yaşadığı zorlukların üstesinden gelmesini ve özgüvenini kazanmasını sağlamaktır. Bu terapilerdeki bir diğer nokta ise çocuğun kaygılandığı ve stresli hissettiği zamanlarda kendini sakinleştireceği rahatlama tekniklerini öğrenmesidir. Bu terapilerden biri; yaratıcı hareket, sanat ve meditasyon gibi teknikleri içeren oyun terapisidir.
